Nr 4/2022      Pobierz czasopismo w formacie PDF

Artykuły w aktualnym numerze:

Adam Szafrański

dr hab. nauk prawnych, prof. w Zakładzie Administracyjnego Prawa Gospodarczego i Bankowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Członek zarządu Stowarzyszenia Promocji Kultury i Nauki prowadzącego Ośrodek Akademicki „Przy Filtrowej” – podmiotu trzeciego sektora. W 2007 r. pełnił funkcję Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. W latach 2007–2011 naczelnik w Wydziale Analiz Legislacyjnych Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu RP. W latach 2018–2022 członek Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów. Specjalizuje się w problematyce prawa gospodarczego publicznego, w tym m.in. prawa energetycznego.

ORCID: 0000-0002-9151-2233.

Prawne sposoby określenia zjawiska ekonomii społecznej

Ekonomia społeczna to zjawisko związane ze społeczeństwem obywatelskim, a nie konstrukt prawny. Jako taka może być obserwowana przy użyciu metod statystycznych. Efekty badań nie są jednak satysfakcjonujące, gdyż do tej pory nie stworzono właściwych kryteriów pomiaru. Nie ma jednak wątpliwości, że ekonomia społeczna stanowi obecnie część rzeczywistości społecznej. Opisu tego zjawiska próbowali dokonać przedstawiciele nauk społecznych.

Autor podsumowuje ponad 15 lat dyskusji na temat podstawowych pojęć: ekonomii społecznej, podmiotów ekonomii społecznej oraz przedsiębiorstwa społecznego. Stawia hipotezę, że pierwsze z tych pojęć można opisać przy użyciu czterech kryteriów: normatywnego, instytucjonalnego, sektorowego oraz lokalnego. Wskazuje, że rozumienie podmiotów ekonomii społecznej oraz przedsiębiorstw społecznych nie jest oczywiste i stanowi raczej postulat niż opis rzeczywistości.

Pierwszy rządowy projekt dotyczący ekonomii społecznej pochodzi z 2011 r., drugi z 2021 r. Autor każdy z nich opisuje, a następnie poddaje krytyce. Analiza kończy się konkluzją, że definicje ekonomii społecznej, podmiotu ekonomii społecznej i przedsiębiorstwa społecznego powinny być proste i powinny odnosić się do języka naturalnego i ustaleń doktrynalnych. Autor posługuje się w pracy metodą, zgodnie z którą odwołuje się do stanu wiedzy o rzeczywistości społecznej, ujętej w statystykach publicznych, następnie analizuje dotychczasowe ustalenia terminologiczne w doktrynie oraz zawarte w projektach aktów normatywnych, by ostatecznie zaproponować własne dookreślenia. Dochodzi do wniosku, że ekonomia społeczna jest czymś realnie występującym w życiu gospodarczym. Prawo zatem powinno się do niej odnosić w oparciu o dotychczasową siatkę pojęciową, a ona sama powinna być rozumiana jako część życia gospodarczego, ale o celach społecznych. Przedsiębiorstwo społeczne powinno zaś być rozumiane jako przedsiębiorca realizujący statutowo określone cele społeczne.

przeczytaj artykuł

Anna Haładyj

dr hab. nauk prawnych, prof. uczelni, radca prawny praktykujący w obszarze prawa ochrony środowiska, w tym zwłaszcza gospodarki odpadami. Autorka ponad 100 publikacji naukowych w językach polskim, angielskim i niemieckim, laureatka stypendium MNiSW dla wybitnego młodego naukowca zatrudnionego na uczelni, stypendystka Fundacji im. Nowickiego i Deutsche Bundesstiftung Umwelt.

ORCID: 0000-0002-8827-3657.

Oskar Bodanka

absolwent Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w Lublinie. W trakcie studiów koordynował działanie Sekcji Cywilnej KNSP KUL. Doktorant Szkoły Doktorskiej KUL, dyscyplina – nauki prawne. Prawnik praktykujący w obszarach prawa prywatnego i publicznego prawa gospodarczego. Dotychczasowe doświadczenie zdobył, pracując w departamencie prawnym MSWiA, sądach, kancelariach oraz jako wolontariusz Poradni Prawnej Stowarzyszenia Ars Legis im. św. Ivo Helory w Lublinie i w Uniwersyteckiej Poradni Prawnej KUL.

ORCID: 0000-0002-2304-0422.

Oboje autorzy wnieśli równy wkład w powstanie niniejszego artykułu.

Status jednoosobowego przedsiębiorstwa w spadku a zezwolenia odpadowe – które wartości podlegają ochronie?

Artykuł prezentuje ustalenia dotyczące sukcesji administracyjnoprawnej zezwoleń na zbieranie oraz zezwoleń na przetwarzanie odpadów na tle regulacji ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw. Postawiono w nim tezę o uznaniu zezwolenia odpadowego za akt osobowo-rzeczowy oraz o warunkowej możliwości sukcesji tego aktu w przypadku spełnienia przez zarządcę sukcesyjnego kwalifikacji osobistych związanych z brakiem skazań za przestępstwa przeciwko środowisku, uzasadnione koniecznością preferowania wartości, którą stanowi ochrona środowiska przed niewłaściwym postępowaniem z odpadami, kosztem wartości, którą stanowi ciągłość prowadzenia działalności gospodarczej.

przeczytaj artykuł

Grzegorz Pastuszko
dr hab. nauk prawnych, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, specjalista z zakresu prawa konstytucyjnego, autor kilkudziesięciu publikacji poświęconych problematyce polskiego i europejskiego parlamentaryzmu, systemów rządów we współczesnych państwach demokratycznych oraz statusu ustrojowego jednostki w państwie. Obecnie zatrudniony jako pracownik badawczo-dydaktyczny na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego.

ORCID: 0000-0002-1494-6409.

Wokół postulatu odwoływalności posłów i senatorów w Polsce

Artykuł zawiera analizę możliwych kierunków regulacji dotyczących postulowanej w polskiej debacie publicznej instytucji odwołania posłów i senatorów w drodze referendum. Zakres rozważań obejmuje problem koniecznych zmian w Konstytucji, jakie niesie za sobą nowa konstrukcja normatywna, a także zagadnienie przyczyn odwoływania posłów i senatorów, podmiotu uprawnionego do uruchamiania procedury odwoławczej oraz prawnego mechanizmu i skutków referendum. Rozważania te pozwalają dojść do wniosku, że wprowadzenie zasady odwołalności posłów i senatorów przez wyborców, możliwe do zrealizowania w ramach różnych modeli prawnych, powoduje głębokie zmiany w systemie konstytucyjnym RP, a przy tym generuje określone polityczne i ustrojowe zagrożenia.

przeczytaj artykuł

Mateusz Kaczocha
dr nauk prawnych, adiunkt w Akademii Nauk Stosowanych Stefana Batorego. Ukończył aplikację legislacyjną. Posiada wieloletnie doświadczenie w zakresie legislacji zdobyte podczas pracy w komórkach legislacyjnych jednego z ministerstw. Autor licznych publikacji, w tym artykułów naukowych, komentarzy i monografii, z zakresu postępowania administracyjnego, prawa administracyjnego, prawa ochrony zdrowia i legislacji.

Nie posiada ORCID.

Język wnoszonego podania w ogólnym postępowaniu administracyjnym

Celem artykułu jest przedstawienie problematyki sporządzania w postępowaniu administracyjnym podań w języku urzędowym, czyli języku polskim, oraz dopuszczalnych (ustawowych) wyjątków w tym zakresie. W niektórych bowiem postępowaniach administracyjnych możliwe jest zredagowanie podania w języku pomocniczym albo w języku obcym, najczęściej angielskim. W opracowaniu poruszono też kwestię sposobu usunięcia braku formalnego podania, który polega na jego wniesieniu w niewłaściwym języku, a także zagadnienie sporządzenia podania w języku niestosownym.

przeczytaj artykuł

Rafał R. Wasilewski

dr nauk prawnych, radca prawny, założyciel kancelarii Kancelaria Radcy Prawnego dr Rafał R. Wasilewski. Zajmuje się prawem gospodarczym publicznym i prywatnym (w tym prawem konkurencji, prawem konsumenckim oraz prawem zamówień publicznych), a także prawem proceduralnym. Autor publikacji z zakresu prawa gospodarczego i proceduralnego. Członek stowarzyszeń naukowych: Stowarzyszenie Prawa Konkurencji, ASCOLA, ADJURIS oraz International Association of Consumer Law.

ORCID: 0000-0003-1004-8975.

Zażalenie poziome przed sądem rejonowym jako sądem I instancji – wnioski de lege lata oraz postulaty de lege ferenda na temat kosztów zastępstwa procesowego

Od 7 listopada 2019 r. w postępowaniu cywilnym obowiązują przepisy o zażaleniu poziomym (zażalenie na orzeczenie lub zarządzenie sądu I instancji do innego składu tego sądu). Zażalenia te mogą być rozpoznawane przez sądy rejonowe. Przepisy określające wysokość stawek minimalnych wynagrodzenia oraz opłat za czynności adwokatów oraz radców prawnych nie przewidują wysokości tych stawek lub opłat za zastępstwo procesowe w postępowaniu zażaleniowym przed sądem rejonowym. Uzupełnieniu tej luki nie może służyć regulacja pozwalająca na zastosowanie stawki lub opłaty przewidzianej dla sprawy o najbardziej zbliżonym charakterze. Choć dopuszczalne jest zastosowanie w drodze analogia legis przepisów określających stawki oraz opłaty za zastępstwo procesowe w postępowaniu zażaleniowym przed sądem okręgowym, to pożądane jest wprowadzenie zmian legislacyjnych.

przeczytaj artykuł

Jan Kluza

asesor sądowy w Sądzie Rejonowym w Kielcach, absolwent studiów doktoranckich w Katedrze Postępowania Karnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor publikacji z zakresu prawa karnego i postępowania karnego m.in. w: „Prokuraturze i Prawie”, „Zeszytach Prawniczych”, „Ruchu Prawniczym,  Ekonomicznym i Socjologicznym”, „Przeglądzie Prawa Konstytucyjnego”, „Nowej Kodyfikacji Prawa Karnego”.

ORCID: 0000-0002-0929-6093.

Możliwość wprowadzenia instytucji sądów pokoju w świetle przedstawionych projektów ustaw o sądach pokoju

W ostatnich latach w debacie politycznej formułowane były postulaty wprowadzenia do polskiego porządku prawnego instytucji sądów pokoju. Realizacją tych postulatów są trzy projekty ustaw o sądach pokoju złożone do Sejmu. W artykule przedstawiono główne założenia tych projektów oraz próbę ich oceny w obecnym kształcie. Spośród wszystkich trzech projektów projekt przedstawiony przez Prezydenta RP jest najbardziej kompleksowy. Nad rozwiązaniami w nim zawartymi warto podjąć dalsze prace. Sama instytucja sprawiedliwości pokoju ma swoje uzasadnienie w polskiej tradycji prawnej, jest także obecna w ustawodawstwie niektórych krajów europejskich. Przedstawiona propozycja jest zgodna z Konstytucją RP, ponieważ ustanawia sąd pokoju elementem sądownictwa powszechnego oraz gwarantuje niezawisłość i niezależność sądów pokoju.

przeczytaj artykuł